Voor veel organisaties vormt het IBM i-platform nog steeds de ruggengraat van hun operatie. De systemen zijn stabiel, betrouwbaar en vaak al decennia in gebruik. Maar onder de oppervlakte groeit een risico dat weinig met technologie te maken heeft: de mensen die deze landschappen kennen, worden snel schaarser. In recente analyses schetsen experts een opvallend eensluidend beeld. ASNA waarschuwde eind 2024 dat de gemiddelde RPG-ontwikkelaar inmiddels richting pensioengerechtigde leeftijd beweegt, terwijl IT Jungle het begin dit jaar omschreef als “een van de meest nijpende skill gaps in Enterprise IT”.
Kennis schuift richting pensioenleeftijd
De leeftijdsopbouw in RPG-teams laat al jaren dezelfde trend zien: de meeste experts bevinden zich in het laatste decennium van hun loopbaan. IT Jungle constateert dat de diepste RPG-kennis “geconcentreerd zit in een demografie die de sector binnen enkele jaren grotendeels verlaat”. Nieuwe instroom is er nauwelijks. Nederlandse opleidingen besteden geen aandacht meer aan traditionele IBM-talen en jonge ontwikkelaars kiezen begrijpelijkerwijs voor moderne cloud-, API- en data-gedreven technologieën.
Daardoor ontstaat een ongemakkelijke realiteit: de applicaties zijn nog steeds essentieel, maar het aantal mensen dat de logica, uitzonderingen en historische keuzes begrijpt, neemt elk jaar verder af.
Een stabiliserende arbeidsmarkt, maar een niche die steeds krapper wordt
De bredere IT-arbeidsmarkt in Nederland laat in 2025 tekenen van stabilisatie zien. Maar die afkoeling werkt nauwelijks door in gespecialiseerde segmenten. Volgens het UWV blijft de markt voor ICT-functies structureel krap, vooral waar specifieke talen of platformkennis vereist is. Precies daar valt RPG onder. De uitstroom is hoog, de instroom laag, en vervanging lastig. Zelfs wanneer organisaties bereid zijn bovengemiddeld te betalen. Voor teams die afhankelijk zijn van RPG-expertise verandert de afkoelende bredere markt dus weinig.
Bedrijfscontinuïteit die leunt op een afnemende skillset
In veel organisaties draait de kennis van kritieke applicaties op één of twee specialisten. Tijdens audits komt daarom steeds vaker de vraag naar de bus-factor: wat gebeurt er als deze mensen vertrekken? Gartner beschreef legacy-expertise eind 2024 als “een van de vijf grootste operationele risico’s” in maatwerkintensieve omgevingen. Niet omdat IBM i faalt, maar omdat bedrijfslogica in veel gevallen volledig verweven zit met het werk van langdienende ontwikkelaars.
Daarnaast staat ook de technologie onder druk. RPG-applicaties zijn vaak historisch opgebouwd en relatief monolithisch, waardoor aansluiting op moderne cloud-diensten, data-architecturen, API’s of AI-toepassingen steeds ingewikkelder wordt. Zelfs mét voldoende ontwikkelaars zouden organisaties moeite hebben om deze applicaties wendbaar te houden.
Innovatie staat onder druk
De gevolgen zijn zichtbaar in verandertrajecten. Waar kleine aanpassingen vroeger routine waren, zijn ze nu afhankelijk van zeldzame kennis. Doorlooptijden lopen op, impactanalyses worden onzekerder en koppelingen met moderne SaaS-platformen kosten disproportioneel veel tijd. Automatiseringsprojecten schuiven vooruit omdat niemand precies kan duiden welke logica geraakt wordt.
Hexaware concludeerde eeder al dat organisaties met talen als RPG “onevenredig hard worden geraakt door talent gaps”, maar benadrukte daarbij ook dat deze talen “niet zijn ontworpen voor moderne digitale transformatie”. Dat maakt ambities op het gebied van AI, data-analyse, integratie of realtime processen moeilijk uitvoerbaar op de huidige technische basis.
Bedrijven zoeken noodgedwongen nieuwe routes
Door de uitstroom van RPG-expertise moeten organisaties kiezen hoe zij verder gaan. In de praktijk ontstaan verschillende scenario’s, elk met eigen risico’s.
1. Intern opleiden
Zij-instromers of andere IT-medewerkers worden opgeleid in RPG. Dit helpt tijdelijk, maar lost de structurele uitstroom niet op.
2. Handmatige modernisering of volledige herontwikkeling
Sommige organisaties proberen hun RPG-applicaties handmatig te moderniseren of besluiten tot volledige herbouw. In de praktijk blijken dit langdurige en kostbare trajecten die vaak veel langer duren en complexer worden dan vooraf beoogd. Vooral omdat de oorspronkelijke logica moeilijk reproduceerbaar is.
3. Migreren naar standaardsoftware
Overstappen op ERP- of branchepakketten wordt vaak overwogen. Maar veel RPG-applicaties bevatten decennialang verfijnd maatwerk dat niet goed in standaardsoftware past, waardoor functionaliteit verloren kan gaan.
Een nieuw alternatief: AI-gedreven modernisering
Een vierde route: automatische modernisering op basis van AI. Waarbij bestaande RPG-applicaties rechtstreeks worden omgezet naar een moderne applicatiestructuur binnen het Thinkwise Platform. Deze aanpak verschilt fundamenteel van handmatige trajecten of rebuilds, omdat complete applicaties in één keer kunnen worden geanalyseerd, geïnterpreteerd en vertaald. Inclusief bedrijfslogica, datastructuren en schermfunctionaliteit.
Thinkwise ontwikkelde hiervoor een AI-Upcycler die deze vertaalslag automatisch uitvoert, zonder dat de applicatie opnieuw hoeft te worden gebouwd. Deze nieuwe AI-variant is een doorontwikkeling van de bewezen Upcycler-technologie en maakt het mogelijk om volledige RPG-broncode automatisch te interpreteren en om te zetten naar een modern model. Daarmee vormt het een haalbaar alternatief voor lange rebuild-trajecten, met behoud van de bestaande logica.
Meer weten over AI-gedreven RPG-modernisering?
